BEATA PIEŃKOWSKA-WYŻYŃSKA
Zagraniczna recepcja Faraona Jerzego Kawalerowicza
Artykuł przedstawia analizę recepcji Faraona za granicą, zawężoną do krajów Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych. Film Jerzego Kawalerowicza stosunkowo szybko znalazł się na arenie międzynarodowej, począwszy od projekcji na 20. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes w maju 1966 r., w dniu zamknięcia festiwalu. Nawet wtedy Faraon wzbudził wielkie zainteresowanie krytyków ze względu na jego niekwestionowane walory artystyczne, uniwersalny temat walki o władzę, spisek osadzony w starożytnym Egipcie i wielki zakres inscenizacji. Dużym atutem filmu był także reżyser Jerzy Kawalerowicz znany ze świetnie przyjętych wcześniej filmów Matka Joanna od Aniołów i Pociąg. Jednocześnie Faraon wywołał zaskoczenie swoim formatem superprodukcji kojarzonej głównie z hollywoodzkimi filmami. Choć jego aspekt intelektualny filmu był oczywisty, to brak scen bitewnych, gwiazd i muzyki ilustracyjnej zdecydowanie wymagał komentarza.
Od samego początku zachodni krytycy i recenzenci Faraona dążyli do upolitycznienia tematyki filmu, dostarczając interpretacji związanych z aktualną sytuacją polityczną w Polsce pod komunistycznym reżimem lub konfliktami między rządem ludowym a polskim Kościołem. Krytycy docenili skrupulatną pracę twórców filmu odtwarzających realia starożytnego Egiptu.
Faraon został kupiony do wielu krajów zachodnich, w tym Francji, Republiki Federalnej Niemiec, Wielkiej Brytanii, Portugalii, Hiszpanii, Grecji i Włoch, a także do Stanów Zjednoczonych, i poświęcono mu wiele uwagi w czasopismach filmowych, takich jak „Variety”, „Positif”, „Cahiers du cinéma” lub „Filmkritik”.
Rozdział jest podzielony na trzy części. Pierwsza dotyczy odbioru Faraona w prasie codziennej po jego pokazie na Festiwalu Filmowym w Cannes. Druga zawiera analizę recenzji filmów w wybranych czasopismach filmowych wydanych w krajach zachodnich. Trzecia omawia współczesny odbiór po wejściu Faraona do dystrybucji na płytach DVD.