MACIEJ P. GÓRNICKI-OLSZEWSKI
Śmierć – początek i koniec narracji. Łagodna Piotra Dumały

Rozprawa jest poświęcona analizie i interpretacji filmu Łagodna Piotra Dumały, zrealizowanego na podstawie opowiadania Fiodora Dostojewskiego. Jest to drugi film, w którym reżyser wykorzystuje stworzoną przez siebie technikę animacji polegającą na wydrapywaniu kadrów na gipsowych płytach pokrytych ciemną farbą.
Łagodna jest opowieścią o relacji pary małżonków. Historia przedstawiona została z punktu widzenia mężczyzny, co Dumała podkreśla stosując odpowiednie zabiegi formalne. Mąż jest fokalizatorem wydarzeń, które ukazane są od początku związku bohaterów aż do śmierci żony. Wszystkie sceny ukazujące ich wspólne życie przepuszczone są przez pryzmat jego świadomości. Film staje się wyprawą do wspomnień męża i próbą wytłumaczenia przyczyn samobójczej śmierci Łagodnej. Dzięki podjęciu próby zrozumienia małżonki, bohater odkrywa także swoje własne wnętrze, a zetknięcie ze śmiercią pozwala mu na uświadomienie sobie własnej śmiertelności i prowadzi do wyrażenia niezgody na nieodwracalność losu.
Śmierć bohaterki, będąca impulsem dla bohatera do analizy ich wspólnego życia, jest początkiem wspomnień o ich małżeństwie. Lecz sam moment śmierci Łagodnej jest następnie końcem tej narracji, będąc jednocześnie unicestwieniem filmu. W chwili śmierci bohaterki Dumała pokazuje czystą taśmę filmową, jakby śmierć była czymś, czego nie da się opowiedzieć. Widz zostaje wyrwany z opowieści i przywrócony do pozycji oglądającego film. Musi sam wypełnić czystą taśmę obrazami.
Dumała wykorzystuje możliwości jakie daje film animowany – przekształcenia, deformacje, kreowanie niemożliwych sytuacji – do stworzenia dzieła, w którym każdy element odgrywa swoją rolę i tworzy opowieść. Reżyser osiąga jedność treści i formy, a świat przedstawiony staje się odzwierciedleniem świata wewnętrznego bohatera.
Rozprawa powstała przy wykorzystaniu założeń analizy antropologiczno-morfologicznej dzieła filmowego. Interpretacja filmu oparta została głównie na badaniach narratologicznych oraz tanatologicznych.