JACEK PAJĄK
Dźwiękowa przestrzeń podróży wewnętrznej bohatera w filmie Wołanie
Wołanie jest pełnometrażowym filmem fabularnym wyreżyserowanym przez Marcina Dudziaka. Wyprawa ojca i syna w Bieszczady stanowi tło umożliwiające dotarcie do psychiki chłopca, który zaczyna wchodzić w okres dorastania. Niecodzienność filmu przejawia się w konstrukcji jego formy, a zwłaszcza w zastosowaniu powolnego tempa opowiadania. Specyficznie zrealizowana warstwa wizualna sprawia, że w Wołaniu istotnego znaczenia nabiera dźwięk.
Poprzez audytywne kształtowanie przestrzeni filmowej widz ma możliwość wglądu w sferę psychiczną głównego bohatera – Antka. Chłopiec, wyruszając w wakacyjną podróż rozpoczyna zarazem wędrówkę wewnętrzną, której celem jest wejście w dorosłość. Podczas pobytu w Bieszczadach, konfrontuje się z dziką przyrodą, ze swoim strachem, samotnością, agresją, a także z fizycznym brakiem matki i słabością ojca. Warstwa audytywna stanowi znaczące dopełnienie obrazu, niejednokrotnie nadając sens i znaczenie temu, co widać w kadrze. Przestrzenie bieszczadzkiej przyrody za sprawą dźwięku stają się zmienne i wzajemnie się przenikają. Sytuują się pomiędzy rzeczywistością ekranową, a sferą psychiczną chłopca.
Istotnym zadaniem warstwy audytywnej w Wołaniu jest wpływanie na przestrzeń wewnątrzkadrową. Dźwięk istotnie ją wzbogaca, tworzy szereg wartości dodanych i dynamicznie – niekiedy niemal niezauważalnie – modyfikuje. Przestrzeń wewnątrzkadrowa staje się bardziej immersyjna i realistyczna, a natura w niej obecna zyskuje na znaczeniu stając się wręcz równoprawnym bohaterem. Poprzez odrealnienia, specyficzne zastosowanie efektów synchronicznych, płynne modelowanie teł dźwiękowych i wprowadzanie struktur muzycznych, filmowy świat przedstawiony subiektywizuje się i zyskuje cechy oniryczne.
Współistnienie dźwięku i obrazu wprowadza do przestrzeni symbolicznej filmu wiele elementów, których interpretacja wpływa na odbiór całości dzieła. Ich obecność nadaje Wołaniu cech metafizycznych, duchowych, które stanowią ważną część opowiadania. Pozwalają ukazać psychikę chłopca i jego powolnie następującą wewnętrzną przemianę.